Co dobrego wynika z monizmu teologicznego?

Jest tego trochę. Przede wszystkim to, że Bóg nie jest jakimś człekokształtnym ufoludkiem, zamieszkującym jakieś złociste miasto w odległej galaktyce, wysyłającym świetlistych, wysokich, skrzydlatych mężczyzn z mieczami abym nie czuł się sam, gdy nikt mnie nie rozumie. Nie jest też jakimś bliżej nieokreślonym, bezcielesnym Bytem idealnym, produktem rozumu starożytnych Greków, o którym nie można nawet myśleć potocznymi kategoriami, bo wszystkie okazują się przybliżoną i ułomną analogią o nieznanym stopniu (nie)podobieństwa.

Jeśli zaczniemy myśleć o Bogu w perspektywie nie-dualistycznej, odkryjemy, że Bóg w rzeczywistości nie jest daleko od nas – jak mawiał św. Paweł. Okaże się, że promienie Słońca, które budzą nas gdy śpimy w pokoju z oknami od wschodu… że deszcz, który nas zaskakuje podczas przesiadki z tramwaju na autobus… że ten człowiek, który znalazł się w odpowiednim miejscu i czasie, dzięki któremu jeszcze żyjemy… że każde zdarzenie, którego doświadczyliśmy… że wszystkie nasze myśli i uczucia… że to wszystko jakoś się razem zgrywa, w jedną wielką opowieść zwaną życiem, a czytaną od środka z perspektywy pierwszoosobowej. Jeśli autorem powieści jest Bóg to w zasadzie – z Jego perspektywy – nie ma to znaczenia, czy ta książka została już napisana i wydana w postaci zewnętrznego świata, czy po prostu cała dzieje się w umyśle Boga; z kolei nas umieszcza to bardzo blisko Niego, dokładnie w Jego umyśle, którego – okazuje się – jesteśmy bardzo małą, ale jednak istotną częścią, wartościową i z wielkim potencjałem.

Poprzez myślenie monistyczne w zakresie teologii nie tylko przybliżamy się do Boga, ale również lepiej rozumiemy ideę świata, tzn. dlaczego świat został stworzony (gdyż sama Biblia tego nie objaśnia). Osobiście lubię przyrównywać stworzenie oraz historię grzechu do zjawiska rozszczepienia światła białego w pryzmacie – Bóg jest jak światło białe, świat (czasoprzestrzeń) jest jak pryzmat, natomiast stworzenie to światło rozszczepione, dzieło Boga, a dokładniej nawet sam Bóg poddany obróbce czasoprzestrzeni (bo przecież dzieło stworzenia pochodzi z umysłu Autora i ujawnia Jego samego). Okres, którego doświadczamy aktualnie (po grzechu) to proces rozszczepiania w pryzmacie (dyspersja), a polega przede wszystkim na tym, aby ujawnienie się Boga w ostatecznym idealnym świecie pozbawione było zła, które istnieje w stworzonym świecie jako potencjał, który musi się rozwinąć, aby mógł zostać świadomie wyeliminowany; mówiąc świadomie mam na myśli nie tylko świadomość Boga, ale przede wszystkim stworzenia, które samo rozpoznaje dobro i zło, przez co przygotowuje się do przyjęcia perspektywy Boga, a raj nie będzie już narzuconą utopią, lecz powszechnie zrozumiałym i zinterioryzowanym projektem Boga oraz stworzenia.

W koncepcji nie-separatystycznej nie tylko Bóg jest bliższy stworzeniu, a idea stworzenia świata bardziej zrozumiała, ale również sam świat jest bliższy ludziom. Przecież jeśli wszystko co nas otacza pochodzi z Umysłu Boga (bo stwarzając świat wiedział o dzisiejszym dniu, o tym, że teraz czytasz lub słuchasz tego artykułu, o Twoich problemach oraz radościach…) – z taką świadomością zupełnie inaczej możemy popatrzeć na otaczającą nas przyrodę, na rośliny, zwierzęta, ale również na działalność człowieka nazywaną szeroko kulturą. Ludzie religijni bardzo często lubią sobie – dla uproszczenia – kategoryzować zajęcia, rzeczy i okoliczności, jako święte i nie-święte, pobożne i powszednie. Jednak to tak, jakby udawać, że Boga nie ma w zwykłych rzeczach, albo że jest tylko wtedy, gdy się modlimy… tu nie chodzi nawet o odległość Boga, niedostępność. To bardzo chwytliwy i zgubny zarazem zabieg wyrugowania Boga z życia codziennego (sekularyzacja) lub właśnie monotematyczne zastąpienie wielu aspektów życia poprzez sprowadzenie wszystkiego do sfery Sacrum (fanatyzm). W myśleniu monistycznym nie musimy obawiać się świeckości, bo ona również jest częścią Umysłu Boga i częścią zakresu doświadczenia, które możemy eksplorować. Nie twierdzę, że wszystko co jest możliwe do wykonania jest dobre, jednak znacznie więcej rzeczy jest możliwych i dobrych, niż tylko te, które łączy się stricte z zagadnieniami religijnymi. Gdyby chrześcijanie umieli w ten sposób pojmować świat nie wpadaliby w zniechęcenie (i porzucenie religii) lub fanatyzm religijny (nie widząc normalnego świata wokół siebie).

W końcu w koncepcji monistycznej Boga-świata, lepiej rozumiemy samych siebie, szanujemy swoje boskie istnienie i wieczny cel; zaczynamy odkrywać, że jesteśmy częścią Boga, dzięki czemu najbardziej sobą jesteśmy w zjednoczeniu z Nim; dlatego poszukiwanie Boga jest tak naprawdę drogą poszukiwania nas samych. Gdy okazuje się, że mamy jakiś nieusuwalny (i niewybrany przez nas) zestaw ustawień, łatwiej będzie nam go zaakceptować, gdy zawierzymy, że z jakiegoś powodu Bóg chciał, aby zaistniała samoświadoma istota z takim, a nie innym potencjałem, ujawniając jakiś zamysł swojego Stwórcy. Geny, środowisko, kultura, epoka historyczna, rodzina, szkoła, grupa rówieśnicza, osobowość, temperament, zainteresowania czy nawet struktura kubków smakowych – to tylko niektóre z czynników, które nas tworzą, a na które albo nie mieliśmy żadnego wpływu, lub mamy bardzo słaby. W koncepcji bliskiego Boga wszystko to ma znaczenie, wszystko jest po coś i warto to zaakceptować, a następnie zrobić z tego najlepszy użytek. Ponadto monizm teologiczny ukazuje, że ufanie Bogu oraz ufanie samemu sobie to dwie strony jednej monety. Jesteśmy częścią Boga, a On jest tłem, warunkiem i częścią tych, którzy uświadamiają sobie pierwszą część tego zdania.

W dużym skrócie – myślenie dualistyczne i separatystyczne oddala nas od Boga, świata a także od nas samych, poprzez uczynienie niezrozumiałymi każdego z tych trzech aspektów rzeczywistości. Jeśli jednak zrozumiemy, że świat, Bóg i ja to różne perspektywy jednej, nadrzędnej rzeczywistości poddane procesowi czasoprzestrzeni, dotrzemy do jednej z najcenniejszych prawd teologii chrześcijańskiej, tak skrzętnie skrywanej i bronionej przez miażdżącą większość duchownych, teologów i współwyznawców.

Czy człowiek XXI wieku nie potrzebuje zbliżyć się do Boga? Doświadczyć Go? A przynajmniej spróbować, wystawić się na Jego działanie?